Biz Uçmaya Hazırız!

_Kaynak

Air taxi yani hava taksiler günümüzde daha çok kodaman abilerin, istediği yere istediği zaman en hızlı şekilde ulaşabilmek için, parayı bastırıp kullanabilecekleri özel uçak ya da helikopterlere verilen isim. Ama hava taksiler artık bu eski klişe tanımından yavaş yavaş sıyrılmaya ve günlük yaşamlarımıza girmeye başlıyor. Belki de hava taksiler sayesinde artık içinde bulunduğumuz bu yıllarda tıpkı Jetgillerde seyrettiğimiz gibi uçan arabaların eli kulağındadır! Ne dersiniz? Gelin bi bakalım neler yapılıyormuş hava taksi konsepti için.

• YENİLİKÇİ TEKNOLOJİLER

eVTOL (Dikine İniş ve Kalkış Teknolojisi)

---

Hava Taksi olarak kullanılan uçakların bir kısmı geleceğin uçan arabaları haline getirilebilmek için dikey-iniş kalkış teknolojisine uygun hale getirilmektedir. Elektrikli dikey iniş ve kalkış teknolojisi eVTOL olarak adlandırılmaktadır. Hava taksiler, ‘urban area’ denilen mahalli bölgelere uygun olacak şekilde geliştirildikleri İçin mutlaka dikey iniş ve kalkış özelliğine sahip olmalıdırlar. Şehir bölgelerinde uçaklar gibi uzun pistlerin yapılması kolay değildir. Dikey iniş ve kalkış teknolojisi erişimi kolaylaştırıcı en büyük etmendir.

Günümüzde drone teknolojisi dikey iniş-kalkış için oldukça uygun ve geliştirilen hava taksiler için çok uygundur. Bunun dışında Helikopter şeklinde tek bir rotor bazlı dikey iniş kalkış sistemlerinin geliştirilmesine de devam edilmektedir. Şu şekilde çeşitleri bulunmaktadır:

-Vectored Thrust

-Lift + Cruise

Multicopter (Kanatsız)

Hover Bikes (Uçan bisikletler)

Turbo Elektrikli İtiş Sistemleri & Hibrit Yakıt Sistemi

---

Turbo Elektrikli İtiş Sistemleri, belli bir hız seviyesini yakalamak için kullanılmaya başlayan yenilikçi teknolojilerden bir tanesidir. Yeni nesil hava taksilerde elektrikli motorlar tercih edilmekte ve bu motorların verimlilik ve güçlerinin artırılmasına yönelik önemli çalışmalar yapılmaktadır. Ancak hibrit teknolojisinin gelişimine paralele olarak uçan platformlarda da aynı denemeler yapılmaktadır. Elektrikli ve yakıt sisteminin aynı sistemler üzerinde uygulandığı yapılar, Hibrit Yakıt Sistemleri olarak geçmektedir. Yani menzili artırabilmek için cüzi miktarda bir yakıt motoru şarj dinamosu görevi yaparak elektrikli itiş motorunu beslemeye yardımcı olmaktadır. Böyle bir sistemde yeniden yakıt alımı, elektrik bataryasını yeniden şarj etmekten daha hızlı bir çözüm olup,yakıt mevcut olan her portta ikmal yapılabilir.

Rolls Royce Company Bu şekilde bir eVTOL hava taksisi geliştirmekte ve 402 km/sa hıza erişebilen ve 805 km’ye kadar menzili olan bir platform elde etmeye çalışmaktadır. Aynı şekilde Bell & Safran Company de buna benzer çalışmalar üzerinde durmaktadır.

Kaynak

Eğimli Hale Gelebilen Kanat ve Motor Teknolojisi

Kanatların üzerine uygun şekilde monte edilmiş motorlar ile dikey kalkış yapan araçlar, yeterli irtifaya ulaştıktan sonra kanatlarını tam 90 derece bükebilmektedir. Bu şekilde kalkışı gerçekleştiren motorları itki için kullanarak düz uçuş gerçekleştirilebilmektedir. İnişi de aynı prensiplerle gerçekleştiren araç, iniş noktasına gelince tekrar kanatlarını eğerek iniş yapabilmektedir. Bu yalnızca iniş kalkış için değil, aracın havada yönlenmesi için de kullanılan bir teknoloji olarak kullanılmaya çalışılmaktadır.

Kaynak

Çok Sayıda Ama Küçük Motorlar

Tek bir rotor etrafında dönen pervane tasarımı yerine drone’larınkine benzer tarzda çoklu sayıda pervane sahibi motorlar üzerinde çalışmalar yapılmaktadır. Buradaki temel motivasyon, tek ya da birkaç tane motora bağlı kalmadan çok sayıda motor üzerinde seyahati sağlamak ve böylelikle hata ya da arıza yapan motor olursa diğer çok sayıdaki motorla operasyona devam etmektir. Bunun en güzel örneğini Alman Lilium Jet’te görebilmekteyiz.

Tabi ki bunun için motorların boyutları küçültülmektedir. Motorların da performanslarının artırılmasına çalışılmaktadır.

Kaynak

Acil Durum Paraşüt Sistemi, İç ve Dış AirBag Sistemleri

Hava platformlarında çok düşük bir olasılık da olsa yine de kaza riski bulunmaktadır. Özellikle düşerek çakılma tarzı kazalar yaralanma ve ölüm oranı en yüksek kazalar olarak ön plana çıkmaktadır. Hava taksiler çok yüksek bir yoğunlukla kullanılacak olan hava taşıtlarıdır. Bu sebeple kaza ya da arıza yapma riskinin de bu sebepe bağlı olarak var olmasından dolayı düşüş durumunda paraşüt desteğiyle yere iniş gerçekleştirmesi ve ölümlü kaza olaylarını en aza düşürmek ya da ortadan kaldırmak hedeflenmektedir. Aynı zamanda iyi tasarlanmış bir iç ve dış airbag sistemi de geliştirilmeye çalışılmaktadır. Aracın alt kısmına konulacak air bag’ler ile 45 metre kadar yükseklikten aşağıya düşüş durumunda aracın gövdesinin çarpışma enerjisini emmesi düşünülmektedir.

Kaynak

Full otomatik ya da yerden kontrollü uçuş platformu

Yapay zeka üzerinde yapılmakta olan olağan üstü geliştirmeler, şoförsüz arabaların artık yavaş yavaş trafiğe girmesine olanak sağlamıştır. Aynı teknoloji, uçan platformlar için de kullanılmaya çalışılmaktadır. Geçtiğimiz günlerde Amerika Birleşik Devletleri ilk pilotsuz savaş jetinin duyurusunu yapmıştı. Kendiliğinden uçabilen hava taksi teknolojisi gelecekte göreceğimiz UAV’lerin ortak bir özelliği olacaktır.

Tam otomatik uçuşun yanı sıra aynı zamanda bir de yerden kontrol edilebilme özelliği de bu özelliğe entegre edilmeye çalışılmaktadır. Yapay zekaya dayalı tam otomatik uçuş modu pilotaj hatalarını neredeyse sıfırlamaya yönelik bir hedeftir. Fakat, yine de elektronik sistemde (uçuş) gerçekleşebilecek olası bir hata/arıza durumunda uçuş kontrolü, yerdeki merkezi istasyonlardan yapılacak şekilde tasarımlar yapılmaktadır. Bunun için İnsansız hava araçlarının kontrolleri taklit edilmektedir.

Suya İnebilme Kabiliyeti!

Tıpkı paraşüt ve airbag destekli inme kabiliyetine benzer şekilde güvenliği ve de ada vb. gibi noktalara ulaşım olanağını artırabilmek maksadıyla araçlara suya da inebilme özelliği kazandırılmaya çalışılmaktadır. Bu özellikle yalnızca mahalli ya da toplu ulaşım değil aynı zamanda göl, gölet, deniz, nehir gibi su olan coğrafi bölgelerde yer alan çeşitli platformlara (petrol çıkarma platformları vs.) olan ulaşım ve çeşitli araştırma faaliyetlerinin gerçekleştirileceği bölgelere ulaşımın da sağlanması hedeflenmiştir.

Bir Norveç Firması Olan Equator Airway bu konuyla ilgili çalışmalar yapan bir firmadır.

Kaynak

Ağa Bağlanabilme ve Araçtan Araca Bağlanma ile İletişim Yeteneği

UAV’ler geliştirilirken bir yandan da bu araçlara uygun şehir bölgesi ve şehir içi özel hava trafiği ve hava trafiği kontrol altyapısı geliştirilmeye çalışılmaktadır. Bu bağlamda araçların birbirleriyle olan takip mesafeleri, güzergahın bulunduğu hava taksi uçuş koridorları ve izin verilen irtifaların teyit edilmesi gibi özel durumlar büyük ticari uçaklarınkinden biraz daha farklı olacaktır. Hava trafiği çok yoğun olabileceği için araçların kendileriyle olan iletişimleri de önem arz edecektir. Radarlardan bu konuda yararlanılmaya devam edilebileceği gibi bu araçların birbirleriyle bir ağ üzerinden bağlanarak haberleşmesi daha önemli olacaktır. Bunun için navigasyon ve en güncel gps verileri kullanılacaktır. Aynı şekilde yine araçların birbirleriyle anlık sesli ve görüntülü irtibatları da sağlanacaktır. Bu anlamda da yine internet ya da hava taksilerin kendine ait intranet özelliği kullanılmaya çalışılmaktadır.

Hem Hava Taşıtı Hem de Araba Olacak Şekilde Modüler Tasarım

Aslında hava taksilerin geliştirilmesindeki bir diğer önemli motivasyon da artık yavaş yavaş uçan müstakil arabayı elde edebilmektir. Kişiye ait araç olduğu gibi kişiye ait özel hava aracı geliştirmeye çalışan firmalardan birisi de Airbus’tır. Popup adı verilen araç bir UAV olarak çalışabildiği gibi direkt olarak inişi sokak ya da caddeye gerçekleştirerek kara yolunda da ilerleyecektir. Bununla birlikte başka firmalar hem bu konsepti gerçekleştirmek hem de amfibi diyeceğimiz tarzda araçlar yapmak için planlar yapmaktadır. Rinspeed gibi bazı firmalar ise konsept olarak tasarımlar yapmaktadır.

Kaynak

Diğer Bazı İnovatif Teknolojiler

Yeniden Ölçeklendirilebilir Yenilikçi Aviyonikler, Hava Elektroniği ve Batarya Teknolojileri

Gürültüyü Azaltmak İçin Yapılan Akustik Çalışmalar

Alüminyum gövde vb. gibi metal bazlı gövde yapıları yerine tamamı karbon fiber gövdeler

IoT Teknolojisi ve Yapay Zekanın Birleştirilmesi Üzerine Çalışmalar

Cryptocurrency ve Blockchain Teknolojisi

İki boyutlu Nanomalzemeler İle İlgili Yapılan Araştırmalar ve Üretim
Planlarına Dayalı Ultra hafif Batarya Çalışmaları ve Ultra Yüksek Verimlilikli Solar Cell’ler

Gürültü Düzeyini Biraz Daha Düşürebilmek İçin Flapping Rotors Usülü Kalkış

Kaynak

---

Blockchain bu yazılanları kaydedecek ve biz (2030'larda) içinde bulunduğumuz drone'umuzda sabah kahvemizi yudumlayıp işimize giderken, bir elimizde full saydam tabletimizde bu yazıları okuyor olacağız nostalji olsun diye... Ben son derece sabırsızım, ya siz??! Eminim siz de öyle. Biz uçmaya hazırız! Hadi artık gelsin JETGİLLER.