Hawking'e ilham olmakla kalmayıp ve onun tezini kabul eden prof.lar arasında olan, aynı zamanda onunla tatlı tatlı tartışan Roger Penrose, Kralın Yeni Usu serisinde Turing'den başlayarak bu konuyu irdeliyor.
Kabaca, Bilinçli bir yapay zeka, çıplak kralın olmayan elbisesinden başka bir şey değildir sonucuna varıyor.
Uzunca bir süre, ben de aynı kanıdaydım: Bir robot, aşırı gelişmiş bir tost makinasıdır. Bir yazılım, kendisinin farkında olamaz.
BattleStar Galactica'nın öncesinde geçen, Caprica dizisine rastlayana dek böyle gitti. Dizide öne sürülen bazı çözümler "imkansız" yargımı yıpratmaya başladı.
Ne ki Ennegram ve Connectome projeleriyle tanıştım;
insan dediğimiz canlının organik bir robot olduğu ve bilinç dediğimiz kavramın bir yanılsama olabileceği düşünceleri ağırlık basmaya başladı. Bazı bilim kurgularda çok temelsiz bulduğum farkında olabilen robotlara "olabilir" gelmeye başladım. Zira insan bilincine atfedilen şeylerin çoğu, hatta farkında olmak dediğimiz oldu dahi "ben de özünde bir algoritmayım" diye seslenip duruyormuş ama ben duymuyormuşum.
demem o ki;
kedinin kedi olduğu öğretilmeyen, ancak bir süre sonra kediyi ayırt edebilen algoritmalar, resimden videoya geçtiklerinde; parmaklarımı açma hareketim ile kalemin düşme hareketi arasında bir nedensellik bağı kurabilirler diye düşünüyorum. Bu da daha kucakta gezse de lamba açıp kapamayı öğrenmiş bir çocuk seviyesine çıkmak demek olacaktır. Sonrası çorap söküğü gibi gelebilir.. Belki kendi hedeflerini, kendileri belirleyebilirler.
Penrose'un Kralın Yeni Usu'nu ben de okumaya çalışmış ama dili çok ağdalı olduğu için anlattıklarını anlamamıştım. Olayları mistik yönlere çektiği için çok da üzerinde durmamıştım.
Bilinçin evrim sürecinde ortaya çıkan bir tür yanıltma mekanizması, beynin bir oyunu olduğunu birkaç yerde okumuştum. Böyle şeyleri ispat etmek mümkün değil tabii, bunu söyleyeyenler tahminlerini ifade ediyorlar.
Yakın zamanda Steven Pinker'in Zihin Nasıl Çalışır? kitabını okudum. Kendisi evrimsel psikoloji alanında uzman. Kitaba yapay sinir ağları ile başlıyor. Kitabın yazıldığı tarihte yapay sinir ağlarının marifetleri sadece teorik bir olasılıktan ibaretti. Demek ki bilen biliyor durumu. O da bilincin beyin tarafından üretilen bir tür yanılsama olduğu görüşünü savunuyor.
Bilincin nicelikle ilgili bir durum olduğunu düşünüyorum. Neokorteksimiz büyük olduğu için soyut düşünebiliyoruz. Süper bilgisayarlar daha yeni yeni beynimiz kadar sayıda işlem yapabilmeye başladı. Saniye yapılabilen işlem adedi ve bellek büyüdükçe bilinç bir yan ürün olarak -zorunlu biçimde- ortaya çıkacaktır diye düşünüyorum. Bilimsel değil felsefi bir tahmin bu, emin de değilim.