سیارهی زمین مانند ماشینی است که سوئیچ آن را به دست ما آدمها دادهاند و هر لحظه ممکن است آن را از لبهی پرتگاه به پایین بیندازیم!
اگر از دیدگاه کیهانی و اخترشناختی به قضیه نگاه کنیم، میبینیم که بر اساس کشفیات جدید دانشمندان، ممکن است هزاران و چهبسا میلیونها سیارهی قابل سکونت در کیهان وجود داشته باشند. در حقیقت، سیارههایی با شرایط مانند زمین یکی پس از دیگری کشف میشوند. اما اگر به همین سیارههای منظومه شمسی نگاه کنیم، میبینیم که وضعیت فیزیکی سیارهها همواره یکسان نیست. بهعنوان مثال، اخیراً دانشمندان در سیارهی مریخ شواهدی پیدا کردهاند که نشان میدهد که در گذشته در سیارهی مریخ آب به صورت مایع در سطح سیاره جاری بوده است، در حالی که بر اساس کاوشهایی که مریخنوردها انجام دادهاند، امروزه در سطح مریخ آب به صورت مایع وجود ندارد. این حقایق نشان میدهد که وضعیت فیزیکی سیارهها در طول زمان ثابت نیست و ممکن است تغییرات شگرفی در آن اتفاق بیفتد.
Image credit: evolutionaryvertebratezoology.blogspot.com
مجموعهی این یافتهها نشان میدهد که انسانها باید در کل دیدگاه خود نسبت به زندگی و محیط زیست تجدید نظر کنند. لازم است که این نکتهی مهم را در نظر بگیریم که ما انسانها به همراه زمین تکامل پیدا میکنیم. از این رو نباید در برنامهی زندگی خود فقط به فکر تولید مثل و استفاده از منابع زمین باشیم. بلکه باید تعاملات بین گونهی انسان و محیط زیست جهان را در نظر بگیریم.
بر این اساس است که برخی از دانشمندان پیشنهاد کردهاند که گونهی انسان و محیط زیست زمین بر روی هم یک ارگانیسم دینامیک و پویا را تشکیل میدهند. در حقیقت ما وارد دوران زمین شناسی جدیدی به نام آنتروپوسن شدهایم که در آن گونهی «انسان خردمند» (Homo sapiens) در حال تغییر دادن سیارهی زمین است، و در حقیقت، بقای ما بهعنوان یک موجود زنده بستگی به درک ما از این همزیستی دارد.
هماکنون بر اثر فعالیتهای بشر تنوع زیستی در سیارهی زمین با سرعت بیسابقهای در حال از بین رفتن است. بسیاری از گونههای گیاهی و جانوری جهان منقرض شدهاند و بسیاری دیگر نیز در شرف انقراض قرار دارند. تردیدی نیست که چنین روند مخربی میتواند اثرات جبرانناپذیری بر کل اکوسیستمهای سیارهی زمین بر جای بگذارد، بهطوریکه تأثیرات آن بر آیندهی بشر نیز بسیار قابلتوجه خواهد بود.
تمام این واقعیتها نشان دهندهی این مسئلهی مهم است که انسانها باید در نگرش و رابطهی خود نسبت به محیط زیست تجدید نظر کنند و روش سازندهتری را در پیش بگیرند.