Mój tekst potraktujcie jako ekstrakt ciekawego poradnika napisanego przez uczonych z australijskich uniwersytetów. Zawarłem w nim podstawowe zalecenia, ale warto przeczytać cały materiał zalinkowany pod koniec [PL].
Jak działa umysł utrwalający mity
Okazuje się, że żeby skutecznie walczyć z umysłami ulegającymi złudzeniom ważniejsze jest zrozumienie w JAKI sposób człowiek myśli, a nie CO myśli.
- mity nie powstają z braku informacji
- mózg to nie komputer i wgranie nowego softu (przekazanie dowodu na błędność mitu) nie pomoże
- osoba w błędzie musi zrozumieć prawdę
- mit ciężko całkowicie wykorzenić, badania pokazują, że jego fragment na zawsze zostaje w głowie..
- nieumiejętna próba obalenia mitu często go utwierdza!
Jak walczyć z niebezpiecznymi mitami
Nie utrwalaj mitu
Chcąc obalić mit musimy o nim wspomnieć, ale czy na pewno? Badania pokazują, że wspomnienie o czym mówimy pogarsza sprawę i utrwala mit. Dlatego:
- warto od razu skupić się na faktach i je mocno zaznaczyć:
Nie pisz: Szkodliwość szczepionek to ściema, ponieważ [tu fakty].
Napisz: Badania potwierdzają bezpieczeństwo szczepionek z wyjątkiem na poziomie 0,05% populacji.
Albo: W regionach, gdzie szczepień unika 1% populacji pojawiły się śmiertelne choroby uważane za wymarłe.
Albo: Brak szczepień powoduje więcej zgonów z powodu chorób niż ofiar szczepionek (powikłania).
*to są przykłady, liczby niesprawdzone/niedokładne
- jeśli piszesz post nie pisz w tytule o jaki mit Ci chodzi, we wstępie artykułu poświęć na zarysowanie faktów 90% miejsca, a resztę na wspomnienie mitu
Dużym błędem jest przedstawianie kompleksowego, zawiłego wyjaśnienia.
- trzy mocne argumenty są lepsze niż ich lawina
- przetworzenie dużej ilości informacji jest trudniejsze, mit wygrywa
- przekaz musi być prosty, unikaj barwnego języka
- sprawy techniczne jak wielkość czcionki i jej klarowność ma znaczenie
- korzystaj z grafik
- wypowiedź skończ zdaniem, które łatwo zapamiętać i powtórzyć
Światopogląd i identyfikacja kultorowo-społeczna
Bardzo mocno zidentyfikowany światopogląd powoduje, że osoba zaślepiona wybiera tylko informacje pasujące do niego. Osoby takie po zderzeniu z faktami mają tendencję do okopywania się jeszcze bardziej na swojej pozycji.
- zjawisko potwierdzenia (dobieranie pasujących informacji) jak i zaprzeczenia (brak informacji - zaprzeczam)zostało potwierdzone eksperymentalnie
- nie warto tracić czasu na zmienianie poglądów u osób "zakorzenionych"
- warto trafiać do osób jeszcze "niezdecydowanych"
- fakt zagrażający światopoglądowi można podać częściowo potwierdzając mit - efekt autoafirmacji, np:
Brak szczepień powoduje więcej zgonów z powodu chorób niż ofiar szczepionek (powikłania).
- zagrożenie można zmniejszyć zmieniając zwroty, słowa na bardziej przyjazne (używając języka, przyzwyczajeń danej osoby)
Wypełnij lukę w myśleniu
Gdy już powalisz przeciwnika na argumenty pojawia się kolejny problem. Wszystkie argumenty musisz tak złączyć, żeby nie było luki w myśleniu tej osoby.
- osoby przekonanie o prawdziwości mitu wolą mit niż niepełne wyjaśnienie
Skąd te czarne kłęby dymu podczas pożaru, jeśli policja twierdzi, że w magazynie nie było toksycznych farb?
- wyjaśniaj obserwowalne cechy zdarzenia - to one powodują mity, a nie te bardziej logiczne zasady działania
- wybieranie wisienek na torcie z wyjaśnień
- wyjaśnienie motywacji osoby siejącej dezinformację
Użytkownik @xxxxxxxx sieje dezinformację ponieważ wykorzystuje mechanizmy psychologiczne, które powodują atrakcyjność mitów nad faktami, co przynosi mu pieniądze na platformie blogowej steemit.
LINK DO PORADNIKA W WERSJI POLSKIEJ: https://skepticalscience.com/docs/Debunking_Handbook_Polish.pdf
Na koniec chciałbym podziękować wszystkim rozsiewaczom błędnych przekonań na blockchainie Steem - dzięki Wam nauczyłem się czegoś nowego i wiem jak walczyć z dezinformacją.
Once we've made sense of our world, we wanna go fuck up everybody else's because his or her truth doesn't match mine. But this is the problem. Truth is individual calculation. Which means because we all have different perspectives, there isn't one singular truth, is there?
"To the Bone" z solowego albumu Stevena Wilson'a, wokalisty Porcupine Tree
Super to napisałeś, do tego bardzo inteligentnie dałeś prztyczka w nos tym, o których ten tekst miał naprawdę być, a których z nicka steemitowego nie chciałeś wymieniać. Więc i ja ich nie wymienię, ale micha mi się cieszy :)
Dzięki, to jest ciekawa sytuacja bo nie miałem pojęcia, że ktoś bada takie rzeczy. Teraz wiem i chciałem się podzielić.
Badają i jest to zajebiście ciekawe :)
Bardzo podoba mi się ten artykuł, choć z góry uprzedzam, że to broń obosieczna. Poświęciłem ostatnie 10 lat na analizę faktów z tak zwanego pogranicza nauki, i niestety wnioski do jakich doszedłem są niepokojące.
Bo w trakcie czysto konceptualnej analizy problemu (nieważne czy to indukcja, dedukcja czy też różne formalne metody myślenia), która obejmuje zestaw metod w pracy naukowej często zapominamy o otaczającym świecie i tak zwanych grupach interesu. Nauka nie jest zawieszona w próżni, ale w społecznej rzeczywistości i niezależnie od tego czy z socjologicznego punktu widzenia wyznajemy zasadę walki grup interesów, czy też tak zwaną teorię funkcjonowania elit, musimy wziąć pod uwagę, że praktyka przekłamywania danych oraz praktyka ukrywania danych jest faktem w świecie nauki.
Motywy takich praktyk mogą być różnorodne - od polityki poszczególnych rządów po korupcję w określonych działach gospodarki, ale dodanie tych elementów do powyższego modelu obalania mitów może okazać się praktycznie użyteczne, szczególnie dla uczonych, którzy mogą narazić się na niebezpieczeństwo z powodu opublikowania danych wymierzonych w którąkolwiek z grup interesu.
Niestety różne zjawiska patolologiczne występują w produkcji żywności, produkcji leków, przemyśle obronnym i innych dziedzinach gospodarki. Można tu wymienić fałszowanie leków, stosowanie tańszych, gorszych lub wręcz szkodliwych składników w produkcji żywności, oszustwa i korupcję w przemyśle obronnym. To są fakty często przemilczane, ale też często przekręcane przez grupy interesu w celu odwrócenia uwagi konsumentów i elektoratu od istoty problemu.
Moim zdaniem jest nieodzowne, aby każdy naukowiec i student wziął te zjawiska socjologiczne pod uwagę, zanim zdecyduje się opublikować swoje dane. Publikacje w systemie blockchain mogłyby dodatkowo zabezpieczyć takie kontrowersyjne dane i ochronić tych, którzy potencjalnie mogliby stać się celem przestępców i skorumpowanych polityków. Jest to w interesie nas wszystkich niezależnie od tego czy chodzi o nie-patentowalny i tani lek mogący zrujnować producentów drogich alternatywnych leków, czy też o technologie przełomowe takie jak blockchain.
Z uwagą wsłuchuję się w różne dyskusje poczynając od ufologii i parapsychologii, a na alternatywnych metodach leczenia kończąc i dochodzę do wniosku, że w każdym micie niestety jest ziarno prawdy. W ten sposób mity przez tysiące lat chroniły społeczności ludzkie przed degradacją i samozagładą. Nasza cywilizacja osągnęła ogromny postęp w wielu dziedzinach i szkoda byłoby zniszczyć to, co jako ludzkość do tej pory osiągneliśmy.
Świetny tekst! Czekam na więcej ;).
Psychologia nie jest moją mocną stroną, ale znalazłem te opracowanie naukowe i musiałem się tym podzielić. Samo opisanie tego spowodowało, że więcej zrozumiałem.
Bardzo użyteczny poradnik i przejrzyście napisany :)
Ładnie sformatowane, normalnie markdown master :D Sama treść też przejrzysta i w linku też ciekawy materiał. Dam Ci upvote jak mi siła urośnie i trochę SP wróci.
@steemitboard
Niebieska czy czerwona?
Piosenka mówi, że prawda zależy od kalkulacji czyli np. od pieniędzy i przez to osoba może siać zamęt tylko dla pieniędzy, a nie z przekonania. Wersy te nie mówią, że każdy może mieć swoją prawdę, bo nie ma różnych prawd. Pokazuje wręcz, że posiadanie różnych prawd powoduje konflikty. Rozwiązaniem są fakty, a nie dobrane opłacalne "prawdy".
Tym samym zaprezentowany przez Ciebie wers jest wyrwany z kontekstu. Jest to znaną techniką "potwierdzenie" pasującego do światopoglądu.
Pozdrawiam
Życie to kompleks. Nie jest czarno-białe [ying-yang], w czerni odnajdziesz trochę bieli i na odwrót.
Prawda, żeby została ogłoszona musi być "odkryta". Odkrywcą nie jest maszyna tylko człowiek.
Interpretuje swym umysłem rzeczywistość. Potem jest multum nacisków, podchodów, polityki, grup interesów i złej woli.
Media zawijają w papierek i kończą ostatecznie dobijanie "prawdy". W zależności od opcji prezentuje się bielszą-czerń lub czarniejszą-biel.
O skrajnych postawach nie wspominam.
Reprezentuję skromnie nieoznaczony sceptycyzm :)
Bardziej ogólnie:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Zasada_nieoznaczono%C5%9Bci
https://pl.wikipedia.org/wiki/Sceptycy
To prawda nic nie jest czarno białe jeśli mówisz o opiniach lub np. aspektach społecznych (np. aborcja)
Ale ja mówię o faktach, stała matematyczna jakakolwiek nie zależy od naszej opinii, a od fizyki.
Natomiast nie bardzo wiem co masz na myśli przytaczając zasadę nieoznaczoności, która działa na poziomie świata mikro, a nie makro.
Większość z nas żyje raczej, w świecie powiązań społecznych, faktów medialnych, doniesień, opracowań prezentujących stanowiska. Wszystko to daje ogromne pole do prezentowania skrajnych stanowisk, wprowadzania w błąd.
Nie widzę prawdy w skali mikro i makro.
Świat jest ... ciągły. Skala mikro i makro to tylko ludzkie próby ogarnięcia
rzeczywistości. Wstawmy do szufladki będzie łatwiej się dogadać. :)
W centrum nauki Kopernik dostępna jest komora mgłowa.
Nikt nie stał przy tym urządzeniu. Czarne duże, nudne pudło.
Dla mnie to było niesamowite przeżycie. Właściwie transcendentne.
Widziałem przelatujące przez moją rękę cząstki elementarne.
Jakbym nie istniał...
Polecam wizytę :)
Nie przeczę, że są rzeczy które naukowcom się nie śniły, ale kiedy na twoim stole operacyjnym ląduje pacjent w ciężkim stanie nie ratujesz go siłą woli, a zdobyczami medycyny.
Problem z medycyną jest taki, że często dochodzimy do nich w sposób, który może być nie przyjemny. Nigdy nie zapomnę autopsji dziecka (technicznie płodu - 39 tydzień). Widząc jak lekarz patolog przeprowadza badanie świat się zmienia. Na stole nie ma człowieka a lalka, która jest elastyczna jak szmatka. A przecież podstawy medycyny zdobyliśmy w ten sposób. Generalnie obalanie mitów jest drogą do rozwoju i w przypadku medycyny na pewno było warto podejść do tematu w ten sposób, ale czy zawsze warto obalać każdy mit? Co jak święty mikołaj istenieje? :) Świetny tekst swoją drogą :)
Wiem co chcesz powiedzieć. Pewne zależności ustaliliśmy i trzymamy się tego.
Tylko czy to prawda absolutna. Najprawdziwsza, naj, naj z najprawdziwszych czy tylko aproksymacja, dziesiąta woda po kisielu?
Ja widzę Nas z naszą wiedzą o świecie w jednym z plików tymczasowych w folderze Temp systemu Rzeczywistości.