Szymon Orzoł, TSP - Droga ideowa Władysława Studnickiego" - część III

Dzisiaj trzecia ostatnia część artykułu o Władysławie Studnickim z serii publikacji w ramach obchodów przypadającej w najbliższy piątek rocznicy Proklamacji Niepodległości. Jutro natomiast zapraszamy na artykuł poświecony postaci wybitnego pianisty i polityka - Ignacego Paderewskiego.

Miłej lektury!

---

Szymon Orzoł
"Droga ideowa Władysława Studnickiego - część III

Zbyt proniemiecka, jak na gust rodaków, postawa szybko przynosi jednak Studnickiemu izolację. W grudniu 1916 r. znalazł się w 25-osobowej Tymczasowej Radzie Stanu, do której włączono go pod naciskiem Niemców, toczył tam ciągłe spory, utyskując na opieszałość w tworzeniu armii.

Prowodyrów kryzysu przysięgowego uważał za szkodników i swych osobistych wrogów. Młodemu Catowi-Mackiewiczowi mówi: Ach, panie, jak ja nienawidzę teraz tego Piłsudskiego, mordę bym mu pobił. Z Tymczasowej Rady Stanu wykluczony został w sierpniu 1917 r. Do końca wojny popierał ekspansję przyszłego państwa polskiego na wschód, w sojuszu z Niemcami.

Jeszcze w 1918 r. był zaangażowany w rozmowy o obsadzeniu tronu polskiego przez księcia saskiego Christiana. Mianowany został członkiem Rady Stanu w 1918 r. (organ Rady Regencyjnej, nie mylić z Tymczasową Radą Stanu).

Klęska państw centralnych zaskoczyła go i zmusiła do czasowego wycofania się z działalności publicznej, ale nie do zmiany poglądów. Swoje stanowisko z pierwszych lat niepodległości, ukształtowane jeszcze w czasie pierwszej wojny światowej, po latach sformułował następująco: tak jak Kresy Wschodnie będą zawsze przedmiotem sporu polsko-rosyjskiego, tak Ziemie Zachodnie będą stale wywoływały konflikt polsko-niemiecki.

Pozbawiona i jednych i drugich, Polska będzie zbyt słaba, by istnieć jako państwo. Z drugiej strony stosunek sił względem sąsiadów nie pozwala Polsce utrzymywać antagonizmu na obu granicach, grożącego porozumieniem niemiecko-rosyjskim i nowym rozbiorem. Z analizy tej wynika wniosek, że samo istnienie i rozwój Polski będą możliwe tylko wtedy, jeżeli Niemcy uznają je za ekonomicznie i politycznie korzystne dla siebie.

Wydarzenia z września 1939 r. pokazały, że Studnicki miał rację.

Poprzednią część artykułu znajdziesz tutaj: https://peakd.com/polish/@czwartek/szymon-orzol-tsp-droga-ideowa-wladyslawa-studnickiego-czesc-ii

---

Autor jest historykiem i politologiem, absolwentem historii i politologii UJ, doktorantem AIK z nauk o polityce i administracji