အားလုံးပဲ မင်္ဂလာပါ။ ကျွန်မတို့ ငယ်ငယ်ကတည်းက ကြားဖူးတဲ့ စကားတစ်ခွန်းရှိတယ်နော်။ အဲဒါက "အစာလည်းဆေး၊ ဆေးလည်းအစာ" ဆိုတာပဲ။ ဒီစကားက တကယ်ကို မှန်လွန်းပါတယ်။ ကျွန်မတို့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ဝင်လာတဲ့ အစားအစာတိုင်းဟာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ကျန်းမာရေးအတွက် ဆေးတစ်ပါးလိုပဲ အလုပ်လုပ်နေတာပါ။
အထူးသဖြင့် ဗီတာမင် (Vitamins) လို့ခေါ်တဲ့ ဓာတ်ပစ္စည်းလေးတွေပေါ့။ ဒီဓာတ်လေးတွေက အရေအတွက်အားဖြင့် နည်းနည်းလေးပဲ လိုပေမယ့် သူတို့လုပ်ရတဲ့ အလုပ်ကတော့ မသေးပါဘူးနော်။ ကိုယ်ခံအားကောင်းအောင် လုပ်ပေးတာ၊ မျက်လုံးအမြင်ကောင်းအောင် ထိန်းပေးတာ၊ အသားအရေလှပအောင် ကူညီပေးတာတွေအပြင် ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ စက်ရုံကြီးကို လည်ပတ်နိုင်ဖို့အတွက်ကိုပါ မရှိမဖြစ် လိုအပ်ပါတယ်။
ဒါဆိုရင် ဗီတာမင်ဆိုတာ ဘယ်နှစ်မျိုးရှိလဲ? ဘယ်အစာတွေ စားပေးရမလဲဆိုတာကို အတူတူ လေ့လာကြည့်လိုက်ရအောင်နော်။

၁။ အဆီကြိုက်တဲ့ ဗီတာမင်လေးတွေ (အဆီတွင်ပျော်ဝင်သော ဗီတာမင်)
ဒီဗီတာမင်တွေကတော့ နည်းနည်းတော့ ချစ်ဖို့ကောင်းတယ်လို့ ပြောရမလားပဲ။ သူတို့က ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာရှိတဲ့ အဆီမှာ ကပ်ပြီး စုထားလို့ရတယ်။ နေ့တိုင်းကြီး စားပေးစရာမလိုဘဲ လိုအပ်မှ ထုတ်သုံးလို့ရတာပေါ့။ သူတို့ကတော့ A, D, E, K လေးမျိုးပါ။
၂။ ရေအရမ်းကြိုက်တဲ့ ဗီတာမင်လေးတွေ (ရေတွင်ပျော်ဝင်သော ဗီတာမင်)
ဒီအုပ်စုကတော့ နည်းနည်း "အမြဲတမ်းလိုသူတွေ" ပေါ့။ သူတို့က ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ကြာကြာ မစုထားနိုင်ဘူး။ လိုတာထက် ပိုတာနဲ့ ဆီးထဲကနေ ထွက်သွားတဲ့အတွက် နေ့တိုင်း စားပေးဖို့ လိုပါတယ်နော်! ဒီအုပ်စုမှာ ဗီတာမင် C နဲ့ ဗီတာမင် B အုပ်စုတွေ ပါဝင်ပါတယ်။
(က) ဗီတာမင် စီ (Vitamin C)
ဒီဗီတာမင်ကတော့ လူတိုင်းသိတဲ့ စူပါဟီးရိုးပေါ့။
သူလုပ်တဲ့ အလုပ်: 🛡️ ကိုယ်ခံအားကို တအားမြှင့်ပေးတယ်။ အအေးမိ၊ နှာစေးတာတွေကို ကာကွယ်ပေးပြီး ဒဏ်ရာတွေကိုလည်း မြန်မြန်ကျက်စေတယ်။
ဘယ်အစာတွေ စားရမလဲ: လိမ္မော်သီး၊ သံပရာသီး လို အချဉ်ဓာတ်ရှိတဲ့ အသီးတွေ၊ ငရုတ်သီးပွ (ခေါင်းလောင်းငရုတ်) နဲ့ စတော်ဘယ်ရီသီးတွေ များများ စားပေးရမယ်။
(ခ) ဗီတာမင် ဘီအုပ်စု (B-Complex)
ဒီအုပ်စုကတော့ စက်ရုံရဲ့ လျှပ်စစ်မီးလိုပဲ။ ကျွန်တော်တို့ စားထားတာတွေကို ခန္ဓာကိုယ်က သုံးဖို့အတွက် စွမ်းအင် (Energy) အဖြစ် ပြောင်းလဲပေးတဲ့ အဓိကလူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ဗီတာမင်တွေဆိုတာ သီးခြားဆေးပြားကြီးတွေမှ မဟုတ်ပါဘူး။ ကျွန်မတို့ရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ရှိတဲ့ သဘာဝ အသီးအရွက်၊ အသား၊ ငါး၊ ပဲ၊ စေ့တွေကို မျိုးစုံအောင် ရောနှောစားသုံးလိုက်တာကပဲ အကောင်းဆုံး ဆေးဖြစ်နေတာပါ။

ဒါကြောင့်မို့လို့ ကျန်းမာရေးအတွက် ဘာဖြည့်စွက်ဆေးတွေ စားရမလဲ မစဉ်းစားခင်၊ ကျွန်မတို့ရဲ့ ပန်းကန်ထဲမှာ အရောင်အသွေးစုံတဲ့ အစားအစာတွေ ပါ၊ မပါ အရင်ဆုံး စစ်ဆေးကြည့်လိုက်ပါလို့ တိုက်တွန်းချင်ပါတယ်။
ကိုယ်စားတဲ့ အစားအစာကပဲ ကိုယ့်ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ကို ဖန်တီးတာမို့လို့ နေ့တိုင်း ဗီတာမင်ကြွယ်ဝတဲ့ အစာကောင်းတွေ စားပေးပြီးတော့ ကျန်းကျန်းမာမာနေကြပါစို့နော်!

