Najogólniej mówiąc logopeda pomaga ludziom poprawnie się wypowiadać, diagnozuje i leczy zaburzenia mowy, ale również zajmuje się profilaktyką i stymulowaniem właściwego rozwoju językowego. Pomaga także w rozwiązywaniu trudności z nauką czytania i pisania, usprawnieniem wymawiania głosek i wyrazów. Poprzez mowę wyrażamy własne opinie i uczucia. Mowa umożliwia komunikację interpersonalną i pozwala zdobywać informacje o otaczającej nas rzeczywistości. Istotnym elementem w rozwoju dziecka jest właśnie mowa. Już od dziecka siedmioletniego wymaga się poprawnego wypowiadania, swobodnego posługiwania językiem oraz prawidłowego wymawiania wszystkich dźwięków (głosek). Każdy dorosły- rodzic musi wiedzieć jak prawidłowo powinien kształtować się rozwój mowy zwłaszcza w początkowym etapie życia dziecka. Jakie czynniki warunkują prawidłowy rozwój mowy, a kiedy uznajemy, że dziecko ma wadę wymowy? Pamiętajmy, że rozwój mowy jest uwarunkowany genetycznie. Dziecko przyswaja sobie mowę od najbliższego otoczenia, od rodziny, od środowiska, w którym funkcjonuje-przedszkola poprzez naśladownictwo. Rozwój mowy rozpoczyna się już od narodzin dlatego wyróżniamy: – okres melodii (0-1 rok życia) – krzyk i płacz to pierwsze dźwięki tego okresu, za pomocą których dziecko komunikuje się z otoczeniem, wydawanie pierwszych dźwięków nazywamy „głużeniem” (2-3 miesiąc życia). Natomiast około 6 miesiąca powstają sylaby nie mające konkretnego znaczenia, są to przypadkowe zbitki głosowe np. ba ba, ma ma – etap ten nazywamy „gaworzeniem”.
Już w tym okresie rozwoju mowy trzeba być bardzo czujnym. Jednym z niepokojących objawów jest przedłużony okres głużenia oraz niewystąpienie gaworzenia.
Może to sugerować niesprawność słuchu u dziecka. Konieczne jest wtedy badanie słuchu oraz konsultacja specjalistyczna u lekarza foniatry lub laryngologa. – okres wyrazu (1 – 2 roku życia) dziecko używa prawie wszystkich samogłosek oprócz nosowych, wypowiada coraz większą liczbę słów, którymi są najczęściej rzeczowniki używane w mianowniku. Ze spółgłosek wymawia: p, b, p’, m, t, d, n, ń, k, k’, ś, j. Pozostałe spółgłoski zastępuje innymi. Zamiast ć, dź, wymawia: t, t’, d, c, czasem ć. W tym okresie charakterystyczne jest upraszczanie grup spółgłoskowych – wymawianie tylko pierwszej sylaby wyrazu lub jego końcówki. Pod koniec tego okresu mogą się pojawić pierwsze zdania lub pseudozdania. – okres zdania (2-3 rok życia) dziecko buduje proste zdania, złożone z 2 -3 wyrazów. Wymawia spółgłoski: p, b, m, f, w, ś, ź, ć, dź, ń, k’, g’, k, g, h- t, d, n- l. Wymienione głoski nie zawsze są pełnowartościowe, a czasem w trudniejszych zestawieniach bywają zastępowane innymi, łatwiejszymi dla dziecka. Spowodowane jest to małą sprawnością narządów artykulacyjnych. – okres swoistej mowy dziecięcej (3-7 rok życia) dziecko wymawia wszystkie samogłoski ustne i nosowe, w 4 roku życia pojawiają się głoski: s,z,c. Pod koniec 4 roku życia pojawia się głoska r. Wcześniej dziecko pomijało ją lub zastępowało inną j lub l. w 5 roku życia wymawia: sz, ż, cz, dż. Zazwyczaj ok. 5-6 roku życia dziecko wymawia już poprawnie wszystkie głoski. Dziecko mówi już płynnymi zdaniami. Pamiętajmy, że dziecko przyswaja mowę od najbliższego otoczenia, wzorcem mowy dla dziecka jest mowa mamy, taty, dlatego jak najwięcej rozmawiajmy z dziećmi, mówmy prostymi zdaniami, gdy dziecko odpowiada dajmy mu czas na zastanowienie się, naprowadzajmy je, nie negujmy. Jednocześnie obserwujmy rozwój mowy naszych dzieci.