world war (5)

image source:(google)
စစ္ရပ္စဲေရး စည္းကမ္းခ်က္မ်ား အရ ဂ်ာမနီတပ္မ်ားသည္ ဗဲလဂ်ီ၊ ျပင္သစ္၊ လပ္ဇင္ ဗတ္၊ အယ္လဆက္လိုရိန္း အစရွိသည့္ ေဒသမ်ားမွ ႐ိုင္းျမစ္တိုင္ေအာင္ ဆုတ္ခြာေပးရ၏။ လက္နက္ခဲယမ္း မီးေက်ာက္၊ ေလယာဥ္ပ်ံ၊ စစ္သေဘၤာႏွင့္ ေရငုပ္သေဘၤာအားလုံးကို မဟာမိတ္တို႔အား ေပးအပ္ေလသည္။ ႐ုရွားႏိုင္ငံ၊ ႐ူေမးနီးယားႏိုင္ငံ၊ တူရကီႏိုင္ငံႏွင့္ အေရွ႕ အာဖရိကရွိ ဂ်ာမန္တို႔သိမ္းပိုက္ထားေသာ ေဒသမ်ားမွ ဂ်ာမန္တပ္မ်ားကို ျပန္ေခၚရ၏။ မဟာမိတ္စစ္သုံ႔ပန္းမ်ားအားလုံးကိုလည္း ခ်က္ခ်င္းလႊတ္ေပးရ၏။ ထို႔အျပင္ ဂ်ာမန္တို႔ က်ဴးေက်ာ္တိုက္ခိုက္ခဲ့ေသာ နယ္မ်ားမွ ပ်က္စီးဆုံးရႈံးခဲ့သမွ်ကို ဂ်ာမန္တို႔က ေလွ်ာ္ေပးရ၍ ဗဲလဂ်ီယမ္ ဘဏ္တိုက္မွ ေငြမ်ား၊ ႐ုရွားႏွင့္ ႐ိုေမးနီယားႏိုင္ငံတို႔ မွ ေ႐ႊမ်ားကို ျပန္ေပးရန္ သေဘာတူရေလသည္။ ယင္းသို႔ ရပ္စဲေရး စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုၿပီးေနာက္တြင္ မဟာမိတ္တို႔သည္ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံအတြင္း အခ်က္အျခာက်ေသာ ေဒသမ်ားတြင္ တပ္မ်ားခ်ကာ ဂ်ာမနီ လႈပ္ရွားထႂကြျခင္း မျပဳႏိုင္ေအာင္ ေစာင့္ၾကပ္ေနခဲ့ၾကေလသည္။ ထိုအေတာအတြင္း မဟာမိတ္ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားသည္ ဗာေဆးၿမိဳ႕ေတာ္တြင္ လေပါင္းမ်ားစြာ ညႇိႏႈိင္းေဆြးေႏြး၍ ဗာဆိုင္းစစ္ေျပၿငိမ္းေရး စာခ်ဳပ္ကို ေရးဆြဲခဲ့ၾကသည္။ ထိုသို႔ ေဆြးေႏြးရာတြင္ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံသည္ ဝင္ေရာက္ေဆြးေႏြးခြင့္မရေပ။ အခ်က္ေပါင္း ၄၀၀ မွ် ပါဝင္သည့္ ထိုစာခ်ဳပ္ကို ေရးဆြဲၿပီးေသာအခါ၊ ၁၉၁၉ ခု ဇန္နဝါရီလတြင္ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံအား လက္မွတ္ထိုးေစခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ စာခ်ဳပ္ပါအခ်က္အလက္မ်ားကို စဥ္းစားခ်င့္ခ်ိန္ရန္ႏွင့္ မေက်နပ္ေသာ အခ်က္မ်ားကို ကန႔္ကြပ္ရန္ အခ်ိန္ လုံေလာက္ေအာင္ မေပးခဲ့ေခ်။ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံမွာ မတတ္သာသျဖင့္ ယင္းအားနလံမထူႏိုင္ေအာင္ ဖိနိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ထားေသာ စာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ထိုးခဲ့ရေလသည္။ ထိုစာခ်ဳပ္အရ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံမွ အာဖရိကတိုက္ရွိ နယ္ေျမသစ္မ်ား အားလုံး ဆုံးရႈံးခဲ့ရသည္။ ဥေရာပတိုက္တြင္ စစ္အတြင္း သိမ္းပိုင္ထားခဲ့သည့္ နယ္မ်ားကို ျပန္ေပးရ႐ုံမက၊ စစ္မျဖစ္မီက ဂ်ာမန္ပိုင္နယ္မ်ားျဖစ္ေသာ အယ္လဆက္လိုရန္းနယ္မ်ားကိုလည္း ျပန္၍ ေပးအပ္ခဲ့ရေလသည္။ အဖိုးတန္ ေက်ာက္မီးေသြးတြင္းမ်ားတည္ရွိရာ ဆားနယ္ကို ျပင္သစ္ႏိုင္ငံကို ၁၅ ႏွစ္မွ် အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေကာ္မရွင္ႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ရန္ေပးအပ္လိုက္ရသည္။ ဗဲလဂ်ီယမ္ႏိုင္ငံသည္ ဂ်ာမန္နယ္ျခားခ႐ိုင္မ်ားျဖစ္ေသာ မာလေမဒီ၊ အပ္ပင္ႏွင့္ ေမာရက္ဇနဲ ခ႐ိုင္တို႔ကို ရရွိေလသည္။ ပိုဆင္ျပည္နယ္မွ နယ္အေတာ္မ်ားမ်ားႏွင့္ အေနာက္ပရပ္ရွားျပည္နယ္ကို တည္ေထာင္စ ပိုလန္ သမၼတႏိုင္ငံသို႔ ေပးအပ္ခဲ့ရ၏။ မဟာမိတ္တို႔သည္ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ၏ အေျခကို ေစာင့္ၾကည့္ရန္အတြက္ ႐ိုင္းျမစ္ အေနာက္ဘက္ရွိ ဂ်ာမနီပိုင္နက္ကို ၁၅ ႏွစ္မွ် သိမ္းပိုက္ထားရန္လည္း ပါရွိေလသည္။ ေမမယ္ျမစ္ဝအနီးရွိ နယ္ေျမကို ပထမတြင္ မဟာမိတ္တို႔ အားေပးအပ္ၿပီးေနာက္၊ တဖန္ လစ္ေသြးနီးယားႏိုင္ငံသို႔ ေပးအပ္ခဲ့ရ၏။ ဂ်ာမနီပိုင္နယ္သစ္မ်ားအားလုံး မဟာမိတ္တို႔ လက္ေအာက္သို႔ လည္းေကာင္း၊ ဩဇာခံနည္မ်ားအျဖစ္သို႔ လည္းေကာင္း ေရာက္ရွိကုန္ေလသည္။ ထို႔ျပင္ စစ္တပ္ႏွင့္ လက္နက္အင္အားမ်ား ေလွ်ာ့ပစ္ရေလရာ၊ ဂ်ာမန္စစ္တပ္မွာ ရဲတပ္ဖြဲ႕မွ်ေလာက္သာ အင္အားရွိေတာ့၏။ဂ်ာမန္ေရတပ္တြင္ စစ္သေဘၤာႀကီး ၆ စင္း၊ က႐ူဇာစစ္သေဘၤာအေသးစား ၆ စင္း၊ ဖ်က္သေဘၤာႏွင့္ ေတာ္ပီဒိုသေဘၤာအခ်ိဳ႕သာ ထားပိုင္ခြင့္ရေတာ့ရာ၊ က်န္သေဘၤာမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ မည္သို႔မည္ပုံ ျပဳလုပ္ရမည္ ကို မဟာမိတ္တို႔ အခက္ေတြ႕ေနစဥ္ ဂ်ာမန္ေရတပ္အရာရွိခ်ိဳ႕က ေဖာက္ခြဲဖ်က္ဆီး ပစ္ခဲ့ေလသည္။ ဂ်ာမနီသည္ ေရငုပ္သေဘၤာမ်ားကိုလည္း မေဆာက္လုပ္ႏိုင္သည့္အျပင္ ေလတပ္ကိုလည္း ဖြဲ႕စည္းခြင့္ မရွိေတာ့ေခ်။ မဟာမိတ္တို႔ဆုံးရႈံးခဲ့ေသာ ကုန္သေဘၤာမ်ားကို အစားထိုင္းရန္ ဂ်ာမန္ ကုန္သေဘၤာမ်ားကိုလည္း ေပးအပ္ရေလသည္။ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံသည္ စစ္ႀကီးႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ တာဝန္ရွိေၾကာင္း ဝန္ခံခဲ့ရသျဖင့္ မဟာမိတ္တို႔အား စစ္ေလ်ာ္ေၾကး မ်ားေပရန္လည္း ဗာဆိုင္းစာခ်ဳပ္တြင္ ပါရွိေလသည္။ သို႔ေသာ္ မည္မွ် ေပးရမည္ကို ေဖာ္ျပထားျခင္း မရွိသျဖင့္ ေတာင္းသမွ်ေပးရလို ျဖစ္ေနေလသည္။ သို႔ေသာ္ ယင္းကိစၥအတြက္ ေကာ္မတီတရပ္ ဖြဲ႕စည္းေဆြးေႏြး စဥ္းစားခဲ့ရာ ၁၉၂၁ ခုႏွစ္ ဂ်ာမနီက ေဒၚလာကုေဋ သိန္းသုံးေထာင့္သုံးရာခန႔္ေပးရမည္ဟု ဆုံးျဖတ္ၿပီးစီးေလသည္။ ဗာေဆးစာခ်ဳပ္ကို ဂ်ာမနီကိုယ္စလွယ္မ်ားသည္ ၁၉၁၉ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ေသာ္လည္း ေျမာက္မ်ားလွေသာ အျငင္းပြားမႈေၾကာင့္ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၂၀ ရက္ေန႔မွ သာလွ်င္ အတည္ျဖစ္လာေလသည္။ ထို႔အျပင္ အျခားဗဟိုအင္အားစုႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္မ်ား ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ေသး၏။ ဩစႀတီးယားဟန္ေဂရီႏိုင္ငံႏွင့္ ၁၉၁၉ ခု စက္တင္ဘာလ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ရာ ထိုစာခ်ဳပ္အရ ဩစႀတီးယားႏိုင္ငံမွာ လူဦးေရ ၆ သန္းေက်ာ္ ၇ သန္းခန႔္သာ ရွိေသာ ႏိုင္ငံငယ္ကေလးတစ္ခု အျဖစ္သို႔ေရာက္ရွိခဲ့ေလသည္။ ဗိုဟီးမီးယား၊ ဟန္ေဂရီႏွင့္ ေတာင္ပိုင္း ဆလဗ္တို႔၏ လြတ္လပ္ေရးကို အသိအမွတ္ျပဳခဲ့ရ၏။ အီတလီႏိုင္ငံသို႔ နယ္ေျမအေတာ္မ်ားမ်ား ေပးခဲ့ရ၏။ ထို႔အျပင္ စစ္ေလ်ာ္ေၾကးမ်ားလည္း ေပးရေသးသည္။ ဗူလေဂးရီးယားႏိုင္ငံသည္ နယ္ေျမအမ်ားျပား မဆုံးရႈံးခဲ့ေပ။ သို႔ေသာ္ တူရကီႏိုင္ငံေတာ္တြင္ ပါဝင္ေသာ အာေရဗ်၊ အာမီးနီးယား၊ ပါလက္စတိုင္း၊ မက္ဆိုပိုေတးမီးယား၊ ဆီးရီးယား (တပိုင္းသာ) စသည့္တိုင္းျပည္မ်ားမွာ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ဩဂုတ္လ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ ခ်ဳပ္ဆိုေသာ ဆဲဗရာ စာခ်ဳပ္အရ မဟာမိတ္ ဩဇာခံနယ္ေျမမ်ား ျဖစ္သြားေလသည္။