Bitcoin Devrimi [Cointurk 8. Projesi]

Herşey 2008 Ekim ayında Satoshi Nakamoto takma adlı kişinin yayınladığı 9 sayfalık "Bitcoin : şahıstan şahısa elektronik para transferi" adlı "whitepaper" (tanıtım belgesi) ile başladı. Bu belge içerisinde sistemin bütün teknik detaylar anlatılıyordu ancak öne çıkan en önemli nokta şu idi;

Temeli atılmak istenen yapıda finansal kuruluşlara(bankalara) ihtiyaç duymadan A kişisinden B kişisine doğrudan para gönderilmesine olanak sağlayacak bir teknolojiden bahsediliyordu.

Bu yapıda transfer kayıtlarının banka gibi merkezi bir kuruluşta tutulması yerine herkesin kendi kaydını tuttuğu büyük bir sistem (blockchain) öneriliyordu. Sistemin karmaşık matematiksel altyapısı sayesinde ciddi bir veri güvenliği de sağlanabilecekti. Sonuç "decentralized (merkezi olmayan)" ve hepimizin sistemin mikro parçaları olduğu finansal bir yapı.

Teknolojinin detayına başka bir yazımda daha detaylı değinmeyi düşünüyorum.

Aslında bunun ileri boyutu kimse açık olarak ifade etmese de günümüz finansal yapısının ve hatta daha ütopik düşünürseniz devletlerin ortadan kalkması demektir arkadaşlar. Devrim niteliğinde olması buradan kaynaklanmaktadır.

Tabiki böyle bir düşünce gerek devletleri, gerekse dünyadaki parasal gücün büyük çoğunluğunu elinde bulunduran dünya nüfusuna göre bir avuç denebilecek toplulukları tedirgin ediyor. Son zamanlarda bütün medyada bitcoini karalayıcı yayınlar görmemizin temel sebebi de bahsi geçen güçlerin spekülasyonlarla bitcoine olan güveni ve eğilimi sarsmak istemelerinden kaynaklanıyor. Nerden mi biliyorum çünkü bitcoin hakkında düne kadar hiçbir fikri olmadığı her halinden belli olan insanların kendilerine dikte edilen spekülatif haberleri paylaşırkenki halleri çok komik.

Olaya bir de farklı açıdan yaklaşalım, şimdi şu an cebimizdeki paranın değeri nereden geliyor sizce? mevcut finansal sistem ne kadar dengeli?

Sonuçta bir kağıt parçası değil mi para. Bize söylenen devlet bankalarında değeri karşılığı altın rezervi vs olduğu ya da daha farklı somut bi takım değelerin varlığı (şirketler, petrol vs.). Biraz geçmişini araştırın insanlar ne zaman kağıt paradan vazgeçip bi şekilde altın ya da gümüşle parasal işlemlerini yapmak isteseler hep bi şekilde engellenmişler. Çünkü aslında değersiz kağıt parçaları üzerinden insanları yönetmek her daim daha kolay olmuş.

Kısacası cebimizdeki paranın değeri bizim ona inancımızdan geliyor.

Peki dikkat ediyor musunuz artık ortada para da göremiyoruz pek, herşey sanal ve rakamlardan ibaret. Elektronik transferler vs havada uçuşuyor. Şimdi size çok basit ve finansal yapının çok büyük bir açığından bahsedeyim. Bazı kaynaklarca 2009 krizinin de bundan kaynaklandığı söyleniyor. Net rakamlar söyleyemeyeceğim çünkü konunun o kadar uzmanı değilim ancak beni anlayacaksınız.

Bankalar yatırılan paranın yuzde 10 unu teminat olarak gosterip gerisini istedikleri gibi kullanabiliyorlar. Diyelim gittiniz bankaya 1000 lira yatırdınız banka bunun yuzde 10 u olan 100 lirayı bankada tutmakla yukumlu ancak geriye kalan 900 ü istediği gibi değerlendirebiliyor. Mesela kredi olarak başkalarına verebilir ya da farklı alanlarda değerlendirip kar elde edebilir. Ancak elektronik hesaplara baktığınızda bankada hala 1000 tl var (nakit olarak aslında 100 tl oldugu halde). Piyasada da 900 tl nakit. Yani 1900 tl miz oldu hiç yoktan. Unutmayın transferlerin çoğu elektronik o içerdeki olmayan 900 tl uzerinden de işlem dönüyor. Şimdi ilk adımı tekrarlayın yani piyasaya çıkan 900 yine banka hesaplarına girdi bi şekilde nakit olarak yuzde 10 olan 90 tl içerde kaldı. 810 tl yine piyasaya sürüldü. Oldumu size totalde 2710 tl. Bu şekilde teorik olarak 1000 tl nakit ustunden yüksek miktarlarda sanal işlem hacmi gerçekleşebiliyor (örneğin 100k gibi). Şimdi skalayı büyütün baştaki 1000 tl yi 1 milyar tl olarak düşünün ve bir kez daha hayal edin. En baştaki 1 milyar tl nakitin sahibi oluşan bir siyasi ya da finansal dengesizlikten (savaş,ploitik vs.) dolayı ana parasını nakit olarak bankadan çekmek istediğinde işte sistem o zaman çöküyor. Çünkü piyasadaki nakit çok değişmedi ama piyasada o nakit üzerinden 100-1000 katı işlem döndü. Olmayan nakiti piyasada da bulamayan küçük ve orta ölçekli işletmelerin hepsi de kredi borclarını vs ödeyemediği için iflas etti. Kimler kaldı geriye sıcak paranın sahibi büyükbaşlar ve merkezler (bankalar).

Tam bununla alakalı değil ama hiç bankanızdan 50k-100k nakit çekmek istediniz mi. Size söyleyecekleri ilk şey "neden daha önce telefonla haber vermediniz" olur. Çok pişkinlerine denk gelirseniz azarlanabilirsiniz bile. Bankada tuttuğunuz nakit paranız gerçekten orada mı hiç düşündünüz mü. Boşuna düşünmeyin orada değil çünkü banka yukarıda anlattıklarımı yaptı yatırım yaptı, kredi olarak verdi, üzerinden para kazanıyor. Peki size ne veriyor, fit olacağınız bi rakamla ağzınıza bal çalıyor. Siz de paranız değer kaybetmeyeceğine bari yüzde 10 getirsin diyorsunuz. Ama enflasyonu vs hiç hesaba katmıyorsunuz. Yuzde 10 larda enflasyon çıkan bir ülkede aslında paranız bankada eriyor gidiyor. Bi de üstüne üstlük aidatlar, işletim ücretleri, havale masrafları vs. vs. Devlete hiç değinmiyorum artık neyden vergi alacaklarını şaşırdılar, bu vergilerin bize hizmet olarak dönüşü de ayrıca tartışma konusu olabilir.

Yakın zamanda enigma adlı projenin tanıtım yazısını okudum. Giriş kısmı şu anki durumumuzu özetliyor.

• Yakın insanlık tarihinden bu yana merkezileşme ciddi bir rekabet avantajı olmuştur. Toplumlar merkezi yönetimlerle daha ileri teknolojiler geliştirebilmiş, daha iyi kaynaklar toparlayabilmiş ve nüfusunu daha hızlı artırabilmiştir. Ancak toplumlar evrimleştikçe merkezi gücün negatif etkileri ortaya çıkmıştır. Yozlaşma, eşitsizlik, statükoyu koruma ve gücün kötüye kullanımı gibi. Görünüşe göre güçler ayrılığı gereklidir.

• Internetin orjinal öyküsünün temelinde merkezsizlik ve özgürlük vardır. Ancak geçtiğimiz 10 yılda internetin olağanüst gelişimi beraberinde ciddi bir merkezileşme getirdi. Birkaç şirket internetin önemli merkezlerinin tamamına sahip. Bu şirketlerin saydamlıklarının ve kontrolunun yetersizliği beraberinde merkezileşmenin negatif etkilerini getirmektedir. Manipülasyon , gözetlenme ve güvenlik ihlalleri gibi.

• Özgürlüğümüzü korumak için
• Kişisel veri güvenliğimizi sağlayabilmek için
• Bankacılık sisteminin sömürgeciliğinden kurtulmak için
• Daha iyi bir gelir dağılımı için
• Geleceği yakalayabilmek için

Gelecek çoktan geldi arkadaşlar, ama henüz tam idrak edemedik sadece. Çünkü bir zamanlar televizyonun,internetin ütopik geldiği gibi geliyor şu an bazı insanlara.

Biraz ufukunuzu açmak için şu projelere bakın. (bazıları ütopik örnekler)

• Medichain - medikal datanızın blockchainde saklandığını düşünün, datanızı isteyen istatistik amaçla da olsa size para ödeyecek kimse sizden izinsiz medikal datanızı alamayacak.
  (günümüzde devlet medikal datanızı sigorta şirketleri ile izniniz haricinde paylaşıyor. muayene oldunuz böbrek rahatsızlıgınız çıktı diyelim. 2 gün sonra özel saglık sigorta şirketine gidin size derlerki böbrek rahatsızlığınız olduğu için onu sigorta kapsamına alamayız. bu bilgiyi nereden öğrendiklerini sormayın boşuna. )
• Horizonstate - blockchain teknolojisi üzerine kurulu sonuçları değiştirilemeyen bir oylama sistemini hayal edin.
• Dsound - üçüncü şahıslar olmadan sesinize ve yeteneğinize değer biçebileceğiniz bir ortam düşünün.
• Dlive - youtube daki adaletsiz gelir paylaşımı olmadan doğrudan siz ve izleyici kitleniz arasındaki paylaşımı hayal edin. (2018 de getirdiği yeni düzenlemelerle küçük kanalların gelirini ciddi ölçüde kırpıyor youtube)
• Steemit - Steemit in facebook kadar büyüdügünü hayal edin belki sbd bundan iki yıl sonra 1000 usd olacak. Bir nevi facebook un küçük bir yatırımcısı oldugunuzu hayal edin, facebook büyüdükçe siz de büyüyeceksiniz. Merkezi sistemde böyle bir şansınız yok. Bu yüzden steemitin kaliteli içerikle kullanıcı sayısının ve kitlesinin artması çok önemli.

Kısacası dünya kaynakları herkesin ihtiyaçlarını karşılayacak kadar zengin şu anda ,sadece aç gözlü merkezi sistemden kurtulmamız gerekiyor. Son zamanlarda bakıyorum herkes kar amacıyla giriyor bitcoin yatırımcılığına kimisi ciddi zarar ediyor kimisi başarılı oluyor. Olaya sadece bir kar kapısı olarak bakmayıp mantığını ve amacını anlayarak yatırım yapın. Zaten ileride bunun karşılığını fazlası ile alacaksınız merak etmeyin. Unutmayın yatırım yaptığınız şey geleceği şekillendirecek bir teknoloji.

Not. Kusura bakmayın uzun bir yazı oldu :)